Η Αγία Παρασκευή

Κείμενο

Χρυσόστομος Αργυρόπουλος 

Το χωριό Αγία Παρασκευή

Στα χρόνια της τουρκοκρατίας, το χωριό Αγία Παρασκευή ήταν βουλγαροχώρι με το όνομα Σφέτκα Πέτκα (που θα πει Αγία Παρασκευή).

Μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας στο 1913, το κατοίκησαν Ελληνες πρόσφυγες φερμένοι από αρκετά μέρη της προσφυγιάς.

Γηγενείς κάτοικοι του χωριού είναι οι Σαρακατσάνοι, μάλλον φερμένοι από αλλού, που καταγίνονταν παλιά μόνο με την κτηνοτροφία, σήμερα όμως ασχολούνται κυρίως με την γεωργία· η κτηνοτροφία πήρε να λιγοστεύει.

Οι πρώτες οικογένειες των Σαρακατσάνων όταν ήρθαν οι πρόσφυγες στο χωριό, ήσαν:

Γεώργιος Γεωργαντάς και Κωνσταντίνα
Κωνσταντίνος Ψάρρας και Αικατερίνη
Αθανάσιος Σκρέτας και Ελένη
Γεώργιος Μπαμπαλιάρης και Αγγέλα
Βασίλειος Πολίτης και Μαρία
Ιωάννης Τζακνής και Στυλιανή.
Οι πρώτοι πρόσφυγες στο χωριό ήρθαν από το Κολέσινο της Στρώμνιτσας τον Αύγουστο του 1913, όταν οι μεγάλες Δυνάμεις της εποχής επιδίκασαν τη Στρώμνιτσα και την περιοχή της στη Βουλγαρία. Οι περισσότεροι ήσαν Μακεδονομάχοι. Καταγράφω τις έξι στρωμνιτσιώτικες οικογένειες που εγκαταστάθηκαν στο χωριό:

Σωτήριος Κοζάρης και Δήμητρα
Αριστείδης Κοζάρης και Ευφροσύνη
Αντώνιος Μαρκοζάνης και Βικτωρία
Χαράλαμπος Μπουφίδης (ήταν ο κατετάν Φουρτούνας στον Μακεδονικό Αγώνα, μετά το θάνατο του καπετάν Νικοτσάρα)
Παντελής Παπαϊωάννου και Στεργιαννή
Οπως με πληροφόρησαν συγγενείς (του καπετάν Νικοτσάρα και του Παντελή Παπαϊωάννου από το Κολέσινο), ο παππούς του ήταν από το σόι των Κοζαραίων, της οικογένειας Κοζάρη.

Ωστόσο υπήραχαν και άλλες τρεις γηγενείς οικογένειες στο χωριό, που τις καταγράφω:

Σταμάτης Κανταρτζής και Φανή
Δημήτριος Μπαλτσίδης και Μάρθα
Ιωάννης Ιντος και Σαββατούλα

Πολλοί πρόσφυγες στην Αγία Παρασκευή είναι Κονιαλήδες. Ηρθαν από την περιοχή του Ικονίου της Τουρκίας στα 1924 από το χωριό Μίστι και μιλάνε μια ιδιότυπη ελληνική διάλεκτο. Καταγράφω τις οικογένειες που ήρθαν:

Ηλίας Αγγελίδης και Αιτερίνη
Γεώργιος Πεχλίδης και Σοφία
Δημήτριος Ελεκίδης και Ελένη
Χρυσόστομος Κοφσιανίδης και Ελένη
Φίλιππος Μετεντζίδης και Σοφία
Κλήμης Σαμαντζίδης
Ιορδάνης Χαρδαλίδης και Θοδώρα
Γεώργιος Τσογκαρλίδης και Θεοδώρα
Αβραάμ Κουλικίδης και Δέσποινα
Ιωάννης Χουρτσίδης και Παρασκευή
Οι περισσότερες προσφυγικές οικογένειες στο χωριό είναι Ποντιακές. Ηρθαν από την περιοχή της Τραπεζούντας και της Κελώσας. Είναι δεκατέσσερες οικογένειες:

Νικόλαος Καλοντίδης και Σοφία
Ιωάννης Χαριτίδης και Σοφία
Δημοσθένης Παπαδόπουλος και Χρυσάνα
Παναγιώτης Φωκάς και Αθηνά
Ηλίας Τασουλίδης (πρόεδρος του χωριού) και Ωραιοζήλη
Παναγιώτης Σαββίδης και Παναγιώτα
Ιωάννης Παντελίδης και Αγάπη
Ιωάννης Σαββουλίδης
Μιχαήλ Κούσης και Θεοδώρα
Δημήτριος Αλχατζίδης και Ευθυμία
Παναγιώτης Μαυρόπουλος και Ελένη
Σωτήρης Αμμπατζίδης και Ραχήλ
Αγγελος Βασιλειάδης και Ραχηλ
Ανέστης Γρηγοριάδης και Γλυκερία
Τέλος, υπάρχουν και δύο οικογένειες από την Μικρά Ασία, αλλά δεν ξέρω από ποιό ακριβώς μέρος ήρθαν πρόσφυγες στο χωριό.

Βασίλης Αλεξανδρίδης και Σοφία
Βασίλης Παρτσόγλου και Ευτυχία
Τα χρόνια από τον ξεριζωμό πέρασαν κι οι κάτοικοι της Αγίας Παρασκευής πορεύονταν στη ζωή με όλες τις δυσκολίες της προσφυγιά, ώσπου ήρθε η δεκαετία του 1940 με τον πόλεμο και την κατοχή και το αντάρτικο και τον τρομερό εμφύλιο. Κι έγιναν οι Ελληνες πρόσφυγες μες στην Ελλάδα. Σκόρπισαν οι κάτοικοι του χωριού εδώ κι εκεί, ερήμωσε ο τόπος.

Μετά τον επαναπατρισμό του 1950, τον Μάιο μήνα, εγκαταστάθηκαν σε νέο οικισμό. Γύρω στις είκοσι οικογένειες πήγαν στον παλιό οικισμό Αγία Παρασκευή· τα σπίτια τα ανακαίνισαν, είδαν όμως ότι δεν μπορούσαν με τα μέσα που διέθεταν να μεταφέρουν την παραγωγή κι αποφάσισαν να κατέβουν, να συμπτυχθούν με τους υπόλοιπους στο νέο συνοικισμό που χτίστηκε, η νέα Αγία Παρασκευή.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Παύλου-Σωκράτη Παυλίδη "Το λεκανοπέδιο των Μουριών"