Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Μουριών

ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΟΥ

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Μουριών και το κλεμμένο όνομα!


Η ιστορία μας ξεκινάει από την Οθωμανική αυτοκρατορία και τα πρώτα τρένα.

1871
Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης, εποχή Τουρκοκρατίας.

Την κατασκευή του σταθμού ανέλαβαν οι "Ανατολικοί Σιδηρόδρομοι", Αυστριακή εταιρεία ιδιοκτησίας του βαρόνου Μορίς ντε Χιρς, στα 1871-1874. Η πρώτη γραμμή ένωσε τη Θεσσαλονίκη με την πόλη Μητροβίτσα που τότε εξελισσόταν σε σημαντικό εμπορικό κέντρο του Κοσσυφοπεδίου (που κι αυτό όπως και όλα τα Βαλκάνια ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία). Στα 1878, οπότε και ολοκληρώθηκε η σιδηροδρομική γραμμή, το τρένο μπορούσε να καλύψει τη διαδρομή Σκόπια-Mητροβίτσα-Θεσσαλονίκη. Έτσι συνδέθηκαν σιδηροδρομικά δύο βιλαέτια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, των Σκοπίων και της Θεσσαλονίκης και η ενδοχώρα συνδέθηκε με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης για την μεταφορά εμπορευμάτων και ανθρώπων.
Το 1886 αρχίζει η κατασκευή της γραμμής Θεσσαλονίκη-Κωνσταντινούπολη. Το έργο αναλαμβάνει να εκτελέσει μία Γερμανική εταιρία με απώτερο σκοπό να φτάσει μέχρι τη Άγκυρα. 10 χρόνια αργότερα η γραμμή Θεσσαλονίκη-Κωνσταντινούπολη είναι έτοιμη και το 1896 λειτουργούν οι πρώτοι σταθμοί.
Το τρένο από Θεσσαλονίκη κάνει στάσεις στους σταθμούς: Πεδινό, Μεταλλικό, Καλίνδοια, Δοϊράνη, Ακρολίμνιο, Καστανούσα, Καλοχώρι κλπ. και συνεχίζει για Αλεξανδρούπολη. Το 1900 προστίθενται οι σταθμοί: Νέα Φιλαδέλφεια, Γαλλικός, Κιλκίς, Χέρσος και Μουριές(το χωριό).
Οι σταθμοί ήταν μικρά σπιτάκια, όπου έμενε ο σταθμάρχης. Από το 1920 μέχρι το 1928 και αφού έχει ήδη απελευθερωθεί η Μακεδονία και η Θράκη αρχίζει η ανακατασκευή και συντήρηση του υπάρχοντος σιδηροδρομικού δικτύου. Καθώς και η κατασκευή των κτηρίων των σιδηροδρομικών σταθμών της κάθε περιοχής. Το έργο αναλαμβάνει μια Γαλλική εταιρία.
Αν προσέξατε τις ταμπέλες, σε όλους τους σταθμούς αναγράφεται το κάθε χωριό ή η πόλη και στα Γαλλικά.
Αφαιρούνται οι επικίνδυνες στροφές και οι ανηφόρες σε όλο το δίκτυο, χτίζονται καινούριες γέφυρες και αλλάζουν πολλά χιλιόμετρα γραμμών για την συντόμευση του χρόνου.
Την περίοδο αυτή (1922) στην περιοχή των Μουριών έχουν φτάσει οι πρόσφυγες του Πόντου, της Θράκης και της μικράς Ασίας. Ο πληθυσμός του λεκανοπεδίου αυξάνεται και καινούρια χωριά εμφανίζονται-χτίζονται στη γύρω περιοχή.

Αποφασίζεται λοιπόν η κατάργηση και μεταφορά του Σιδηροδρομικού Σταθμού Μουριών από το χωριό Μουριές και η κατασκευή νέου σταθμού για την καλύτερη εξυπηρέτηση όλων των νέων χωριών. Επιλέγεται ως νέα θέση αυτή που γνωρίζουμε όλοι σήμερα. Δηλαδή, ο σταθμός ανήκει στις Μουριές αλλά απλώς μεταφέρεται με το ίδιο όνομα σε άλλη θέση.

Ας δούμε τι επικρατούσε τότε, πριν το 1913.
Το χωριό Ακίντζαλι (Μουριές) ξεκινούσε από το Ακρολίμνιο, περιελάμβανε όλα τα γνωστά τότε Τουρκικά χωριά και έφτανε μέχρι και το Τσααλί, συμπεριλαμβανομένων και των Κρητικών (Κάρλοβο) με κατοικήσιμα χωριά. Από εκεί και πέρα υπήρχε μέχρι τα όρια της σημερινής Αγίας Παρασκευής ένα απέραντο έλος το οποίο γεωγραφικά ανήκε και αυτό στις Μουριές.
Δηλαδή όταν έλεγαν τότε Ακίντσαλι (Μουριές) εννοούσαν την περιοχή από τη λίμνη μέχρι την Αγία Παρασκευή και από το Μπέλλες μέχρι τον παλιό Ροδώνα και το Μυριόφυτο. Ένα τεράστιο χωριό-κωμόπολη, με πολλούς διάσπαρτους συνοικισμούς.

Με την άφιξη των προσφύγων ήρθαν τα πάνω-κάτω.
Μετά το 1930 μετακομίζουν από τους πρόποδες του Μπέλλες οι κάτοικοι των χωριών Άνω και Κάτω Γκιρμπάς και δημιουργούνται τα νέα χωριά Άνω και Κάτω Σούρμενα. Ο παλιός Ροδώνας μετακομίζει κάτω από τις γραμμές του τρένου του νέου Σιδ, Σταθμού. Εξακολουθούν όμως να ανήκουν διοικητικά στην κοινότητα Μουριών.

Τα νέα δεδομένα έχουν πλέον ως εξής:

Στις 17/03/1927
Δημιουργείται η κοινότητα της Αγίας Παρασκευής μετά την απόσπασή της από την κοινότητα Καστανούσσας.

Στις 16/03/1935
Η νέα κοινότητα Αγία Παρασκευή αποσπάται από την επαρχία Σιντικής του νομού Σερρών και υπάγεται στην επαρχία Κιλκίς του νομού Κιλκίς.

Στις 31/08/1934
Δημιουργείται νέα κοινότητα με την απόσπαση του οικισμού Σιδηροδρομικός Σταθμός Μουριών από την κοινότητα Μουριών.
Ο οικισμός Αλεξάνδρα αποσπάται από την κοινότητα Μουριών και προσαρτάται στην νέα κοινότητα Σ.Σ. Μουριών.
Ο οικισμός Άνω Σούρμενα αποσπάται από την κοινότητα Σουρμένων και προσαρτάται στην νέα κοινότητα.
Ο οικισμός Μικρόβρυση επίσης αποσπάται από την κοινότητα Μουριών και προσαρτάται στην νέα κοινότητα.

Στις 08/10/1934
Η κοινότητα Μουριές και όλες οι νεοϊδρυθείσες κοινότητες αποσπώνται από το νομό Θεσσαλονίκης και υπάγονται πλέον στο νομό Κιλκίς. Μέχρι τότε ανήκαμε διοικητικά στο νομό Θεσσαλονίκης!

Στις 07/04/1951
Διορθώνεται το όνομα (ακόμα και σήμερα λέγεται λάθος) του οικισμού Σιδηροδρομικός Σταθμός Μουριών της κοινότητας, σε Σταθμός Μουριών.

Στις 29/09/1956
Ο οικισμός Συνοικισμός Συμμοριοπλήκτων αποσπάται από την κοινότητα Σουρμένων και προσαρτάται στην κοινότητα Σ. Μουριών.

Στις 13/03/1971
Ο οικισμός Ροδώνας αποσπάται από την κοινότητα Ροδώνος και προσαρτάται στην κοινότητα Σ. Μουριών.

Εν ολίγοις για να μη σας κουράζω, οι πρόσφυγες, "έκλεψαν" (τους τα παραχώρησε το κράτος) και τα εδάφη των Μουριωτών, και το όνομα, και τον Σιδηροδρομικό Σταθμό.

Γνώμη μου και πεποίθησή μου είναι, ότι η κοινότητα Σταθμού Μουριών, με όλα τα χωριά που ανήκουν πλέον σ΄αυτήν, έπρεπε να πάρει το όνομα ΣΟΥΡΜΕΝΑ.
Ούτε ΑΝΩ ούτε ΚΑΤΩ. Σκέτο ΣΟΥΡΜΕΝΑ.
Αν μη τι άλλο, λίγος σεβασμός στους προγόνους μας.
Θα είχαν λυθεί τόσα και τόσα προβλήματα!

Φωτογραφίες και κείμενο
Χρυσόστομος Αργυρόπουλος‎